O biotopie _czyli jak zaplanować teren na działce

Zagospodarowanie terenu wokół domu powinno wykorzystywać i wspomagać naturalne właściwości uprawianych przez nas roślin, a także ułatwiać i uprzyjemniać codzienną pracę przy pielęgnacji ogrodu.

Na schemacie powyżej przedstawiłem modelowe i optymalne - wg mnie - ustawienie domu i ogrodu na działce. Jeśli dom ma współdziałać z ogrodem, ogród powinien być blisko i łatwo dostępny.

Dużym błędem popełnionym przez nas w zeszłym roku, kiedy praktycznie nie mieliśmy zbiorów, było umiejscowienie ogrodu dobre kilkadziesiąt metrów do domu. W sytuacji kiedy oprócz ogrodu trzeba zajmować się także dziećmi, zwierzętami, domem, pracą zarobkową i tysiącem innych rzeczy po prostu nie starczyło nam czasu na pokonywanie tej znacznej odległości kilka razy dziennie!

Wczesną wiosną tego roku wspólnie opracowaliśmy projekt miękkich kształtów, fasolkowych grządek, umiejscowionych możliwie jak najbliżej gospodarczego wyjścia z domu i zaaranżowanych tak, aby ręczna praca nad nimi była jak najłatwiejsza:

Tego typu kształtami wypełniliśmy całą naszą Północno-Wschodnią ćwiartkę ogrodu 

- ĆWIARTKĘ PRODUKCJI I PRACY! :) 

Ta część ogrodu jest nasłoneczniona od samego rana - dzięki czemu łatwiej rano wyjść do pracy. :)

Poza tym, jest częściowo osłonięta od wiatru przez kubaturę domu. W Wielkopolsce wiatr wieje najczęściej z kierunków zachodnich, północno-zachodnich.

Dzięki takiej lokalizacji ogród jest dostępny bezpośrednio z kuchennego wyjścia i rano, jeszcze przed śniadaniem można spędzić chwilę na pielęgnacji ogrodu, lub „sięgnąć” po zioła do porannej herbaty!

Omawiając rzecz w szczegółach, od północy, zgodnie z kierunkami wskazówek zegara wygląda to tak:

- STREFA GOSPODARCZA. POMOCNICZA, MAGAZYNOWA - ma zapewniać wygodny dostęp do domu i do ogrodu. Powinna być umiejscowiona tak aby łatwo było prowadzić wymianę dóbr pomiędzy gospodarstwem a zewnętrzem, aby łatwo wyładować rzeczy potrzebne w ogrodzie lub załadować plony. Tutaj może znajdować się miejsce parkingowe, garaż, utwardzona powierzchnia, która poza czasem pracy na ogródku może służyć np. do gry w piłkę...

- ALTANKA NARZĘDZIA I WODA - miejsce bezpośrednio wspomagające prace na ogrodzie i działce zlokalizowane w bezpośredniej bliskości ogrodu i strefy gospodarczej. miejsce składowania najpotrzebniejszych, podręcznych narzędzi. Dobrze jest w tym miejscu mieć ogrodowe źródło wody do podlewania, do czyszczenia narzędzi i pojemników

- KOMPOST - blisko ogrodu, ale w pewnej odległości od domu i w kierunku najczęściej wiejących wiatrów na danym terenie - czyli w wielkopolsce - na wschód od domu i ogródka. Ale nie taki znów diabeł straszny jak go opisują - dobrze przygotowany i dobrze prowadzony kompost wcale nie wydziela przykrych odorów.

- ZIOŁA I KWIATY PNĄCE - pod oknem sypialni, ale też w bezpośredniej bliskości kuchennego wyjścia na ogród. Przy wschodniej ścianie domu wystawione na wczesne poranne słońce. Zioła potrzebne w kuchni są tutaj łatwo dostępne, jednocześnie łatwe do pielęgnacji dzięki bliskości strefy zaplecza. W tym miejscu rośnie u nas mięta, mielisa, pokrzywy…..

- OGRÓD WARZYWNY - łatwo dostępny przez gospodarcze/kuchenne wyjście z domu, niezacieniony od rana do popołudnia, można go łatwo rozbudowywać w kierunku wschodnim, południowo-wschodnim bez zakłócania schematu zagospodarowania działki. Im bliżej domu, tym częściej wykorzystywane warzywa. Najbliżej mamy cebulkę, szczypiorek, rzeżuchę, marchewkę, pasternak - do zbioru właściwie przez cały rok. Dalej te które będzie się zbierać raz, dwa razy na sezon i wymagają mniej opieki - buraczki, ziemniaki, fasolki i inne pnącza. Najdalej wymagające najmniej opieki dynie, cukinie i kabaczki

Po kilku miesiącach praktyki w ogrodzie zauważyliśmy jeszcze jedną praktyczną właściwość umiejscowienia ogrodu, jako miejsca pracy na wschód od domu. Z racji wielu innych obowiązków, mamy czas na pracę w ogrodzie tylko wcześnie rano  i późnym popołudniem. Rano, kiedy słońce jeszcze przyjemnie ogrzewa to miejsce. Po południu ogród jest już cały w cieniu, co pozwala na wytchnienie od upału.

ĆWIARTKA POŁUDNIOWO-WSCHODNIA

- KONSUMPCJA I ODPOCZYNEK - 

Ta część ogrodu także będzie nasłoneczniona przed południem, po południu dając przyjemny cień do odpoczynku po całym dniu pracy. Bezpośrednia bliskość kuchennego wyjścia z domu pozwala tutaj urządzić miejsce do letniego przygotowywania i spożywania potraw.

- OGRÓD WARZYWNY - łatwo dostępny przez gospodarcze/kuchenne wyjście z domu, niezacieniony od rana do popołudnia, można go łatwo rozbudowywać w kierunku wschodnim, południowo-wschodnim bez zakłócania schematu zagospodarowania działki.

- TARAS REKREACYJNY - w bezpośredniej bliskości domu, możliwe wyjście na taras zarówno przez drzwi kuchenne jak i bezpośrednio z jadalni. Dzięki takiej lokalizacji taras jest nasłoneczniony przed południem, po południu i wczesnym wieczorem dając przyjemny cień. Miejsce świetnie nadaje się także do zabudowania tarasu ogrodem zimowym/oranżerią bez ryzyka nadmiernego przegrzewania tej kubatury. W planach jest także realizacja na tym miejscu - obok lub pod tarasem  - piwniczki/spiżarni do przechowywania produktów ogródka warzywnego.

Przy tarasie można zorganizować letnią zadaszoną kuchnię, wędzarnię, której komin może być połączony z wentylacją piwniczki. Piwniczka powinna mieć wejście od północy, aby 

- TEREN REKREACYJNY - na południe, południowy-wschód od domu. W dostatecznej odległości od budynku, aby dać możliwość nasłonecznienia przez jak najdłuższą część dnia.

ĆWIARTKA POŁUDNIOWO-ZACHODNIA - DRZEWA KRZEWY - OCHRONA PRZED SŁOŃCEM I WIATREM

- DRZEWA LIŚCIASTE, OWOCOWE - Drzewa liściaste dają latem cień, chłód, zimą łatwo przepuszczają słońce do pasywnego ogrzania wnętrza domu. 

- OCZKO WODNE - możliwe do zaaranżowania w tym miejscu, jak najdłużej nasłonecznione, w bliskości terenu rekreacyjnego, zimą odbija promienie słoneczne poprawiając nasłonecznienie wnętrza domu

- ZWIERZĘTA - teren dla zwierząt można organizować na południowych zachód od domu, za strefą drzew liściastych, ale wydaje się, że lepszą lokalizacją będzie północno-zachodni kierunek od domu.

- DREWUTNIA - ze względu na długą operację słońca i wystawienie tej powierzchni na dominujące wiatry, miejsce świetnie nadaje się do organizacji drewutni. Drewno będzie tu schło szybko i skutecznie.

Tyle teorii, ale praktyka u nas wygląda podobnie i wygląda na to, że jest to pierwszy sezon, kiedy otoczenie wokół domu nie "przeszkadza" w organizacji pracy. :)